"Adım Adım Nasıl Tasarlarım?" serimizin üçüncü bölümünde TEKNOFEST Orta İrtifa Roket Şartnamesinde dikkat etmemiz gereken yapısal gereksinimler üzerinde duracağız. Sonrasında OpenRocket ara yüzünde bu sefer alt komponentlerin tercih ve yapısından bahsedeceğiz.
TEKNOFESTİN HER SENE ŞARTNAMEDE GÜNCELLEDİĞİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ÖNEMLİ NOKTALAR
-"İkincil (Ana paraşüt) paraşüt yere en erken 600 m ve en geç 400 m kala açılacaktır.
"Roketin ve parçaların hasar görmemesi için ikincil paraşütle taşınan yüklerin hızı azami 9 m/s,
asgari ise 5 m/s olmalıdır."
-"Birincil paraşüt ile roketin takla atması önlenmelidir. Bu paraşüt ile roketin düşüş hızı
azaltılmalıdır; ancak düşüş hızı 20 m/s’den daha yavaş olmamalıdır."
-"Her paraşüt birbirinden farklı renkte ve çıplak gözle uzaktan rahat seçilebilir olacaktır
(paraşütlerin kesinlikle beyaz ve mavi renklerde veya bu renklerin farklı tonlarında olmaması önemlidir)."
-"Orta İrtifa Kategorisi için Görev Yükü asgari iki (4) kg olmalıdır. (BU ŞART SÜREKLİ DEĞİŞMEKTEDİR)
-‘’Tüm kategorilerdeki roketlerin 0.3 Mach’taki stabilite değeri 1.5 ile 2.5 arasında olmalıdır.’’
(Stabilite ise moment kolunun roketin çapına oranıdır. Roketin burnuna göre basınç merkezi ağırlık merkezinin altında olmalıdır. Aksi takdirde roket fırlatıldıktan hemen sonra baş aşağı dönecektir ve bu istenmeyen bir durumdur.)
-"Rampadan asgari çıkış hızları; Lise Kategorisi için 15 m/s, Orta İrtifa Kategorisi için 25 m/s,
Yüksek İrtifa Kategorisi için 30 m/s ve Zorlu Görev Kategorisi için 20 m/s’dir"
-"Burun omuzluğunun diğer gövdeye girecek kısmının gövde dış çapının en az bir buçuk (1.5) katı
olması gerekmektedir." (BURUN OMUZLUĞU BURUN KONİSİNİN ÜST GÖVDEYE ENTEGRE EDİLDİĞİ UZUNLUĞA DENİR)
-"Entegrasyon gövdelerinin entegre edilecekleri gövdelerin her ikisine de gövde dış çapının en az
(0.75) katı kadar girmesi gerektiğinden bu duruma uymamak diskalifiye sebebidir." (ENTEGRASYON GÖVDESİ : İKİ GÖVDENİN BİRBİRİNE GEÇTİĞİ BİRLEŞTİRİCİ İÇ DUVARDIR. / TUBE COUPLER OLARAK ADLANDIRILIR)
TUBE COUPLER OPENROCKET GÖRÜNÜŞÜ
-‘’Bir rokette asgari iki (2) adet kaydırma ayağı bulunmalıdır.’’
(Roketlerin fırlatma rampasına doğrusal bir şekilde
takılmasını sağlayan ve roketin gövdesine mekanik olarak bağlı kılavuz parçadır. Kaydırma
ayakları roket gövdesi üzerine aynı hat üzerinde olacak şekilde ve iki adet takılır. Kaydırma
Ayaklarının roket gövdesi üzerine entegrasyonu takımların sorumluluğundadır. Kaydırma
Ayaklarının yerleşim kontrolleri yarışma hakemleri tarafından sağlanır. )
-"Uçuş bilgisayarı ve Görev Yüküyle ilgili tüm anahtarlar roketin nozülünden azami 2500 mm
mesafede olmalıdır"
(ROKET NOZÜLÜ> ROKETİN EN ARKA NOKTASI)
-"Görev Yükü içerisindeki elektronik devrelere de roket gövdesi üzerinde yer alacak uygun
anahtarlarla güç verilebilecek şekilde tasarım ve üretim yapılmalıdır."
(ROKETİN UZUNLUĞU YAKLAŞIK 2-4 METRE ARASI OLDUĞUNDAN ,YARIŞMA GÜNÜ EN HIZLI RAMPAYA GEÇİŞİ SAĞLAMAK AMACIYLA AVİYONİK DIŞARIDAN ÇALIŞTIRILABİLMELİDİR.)
Dikkat edilmesi gereken başlıca noktalara değindik. Bu bilgiler ışığında OpenRocket ayrıntılı incelemesine geçebiliriz.
TEKNOFEST ORTA İRTİFA ROKET MEKANİK TASARIMI NASIL YAPILIR?
Roket tasarımı yapımnıa başlarken öncelikle açık kaynaklı ve ücretsiz olan Openrocket programının kullanımı öğrenilmelidir. Kısaca OPENROCKET programında tasarım nasıl yapılır gösterelim :
Program açıldığında boş bir sayfa kullanıcı önüne gelmektedir. Tasarıma başlarken öncelikle dış mekanik tasarlanmalı daha sonra içteki alt sistemlere geçilmelidir.
Basit arayüzlü bir program olması sebebiyle birkaç günde program öğrenilebilir. Asıl önemli olan her alt ürünün hesaplamaları ,malzeme seçimleri,boyutları ve dayanıklılıklarıdır.
ROKETİN ALT ÜRÜNLERİ
MAPA:
Roket içerisinde paraşüt ve roketin geri kalan sistemlerini birbirine bağlamak için
kullanılan göz şeklindeki ara elemandır
(İng. Eyebolt).
-Şekil Mapa*
MOTOR:
Rokette itkiyi sağlayan kısımdır.
-Şekil Motor*
ŞOK KORDONU:
Paraşüt ipinin rokete bağlandığı kordondur.
-Şekil Şok Kordonu*
MERKEZLEME HALKASI
Motorun gövde içinde sarsıntıdan kaynaklı hareketini önlemek amacıyla kullanılır. Şekilde henüz tamamlanmamış bir roketin üst gövdesinde kırmızı kalın bir blok halinde görmekteyiz. Tasarımda ,motor rokete yerleştirildikten sonra eklenebilir.
-Şekil Merkezleme Halkası*
Serimizin üçüncü bölümünde OpenRocket simülasyonu üzerinde durduk. Program arayüzünü ve alt komponentlerin roketteki görevlerini ele aldık.
Serimizin dördüncü bölümünde "OPENROCKET SİMÜLASYONU İLE TEKNOFEST ORTA İRTİFA ROKETİ TASARLANMASI" Başlığı üzerine konuşacağız.
Keyifli okumalar dilerim 🙂
KAYNAKÇA
[https://www.teknofest.org/upload/895167047508913b6acf8400bfba06ad.pdf](https://)
[ https://tr.wikipedia.org/wiki/Roket_motoru](https://)
[https://www.teknofest.org/upload/6c8e8e98911faec77cfab915f9dd5e2c.pdf](https://)
[https://www.roketsan.com.tr/wp-content/uploads/2020/03/Model-Roket-At%C3%B6lyesi-Master-Dok%C3%BCman.pdf](https://)
