Kemal Öz

İlk olarak, sizi tanımayan insanlar için kendinizi tanıtır mısınız?

Adım Kemal Öz, Endüstri mühendisiyim, çocukluktan beri astronomi ve uzayla ilgili konulara ilgim var. Astrofotoğrafçılığa 2015 senesinde başladım, ara verdiğim dönemler olsa da mümkün oldukça fotoğraf çekmeye çalışıyorum.

Geçtiğimiz sayılarımızda astrofotoğrafçılığın tek bir alandan ibaret olmadığını öğrenmiştik. Siz astrofotoğrafçılığın hangi alanı ile ilgileniyorsunuz?

Derin uzay ve geniş açı Samanyolu fotoğrafları çekiyorum. Ekipmanım olsa güneş sistemi objelerinin fotoğraflarını da çekmek isterim.

Uzayda birçok farklı türde nebula (bulutsu) var. Çektiğiniz fotoğraflarda da birçok farklı nebula türü görüyoruz. Nebulalar belirli kategorilere ayrılıyor mu? Kaç farklı nebula türü bulunuyor ve aralarındaki temel farklar neler? (yansıma, emisyon, karanlık bulutsuları vb.)

Emisyon, yansıma ve karanlık bulutsular diyebiliriz.

Fotoğrafçı için en temel fark emisyon bulutsularının ışık kirliliği olan lokasyonlardan da filtre yardımı ile çekilebilmesi.

Aynısı yansıma bulutsuları için maalesef söylenemez. Işık kirliliği bu hedefleri şehir içinden çekilemez hale getiriyor.

Farklı türdeki nebulaları çekerken kullandığınız teleskopları nasıl seçiyorsunuz? Fotoğraflarınıza baktığımızda, Pleiades Yıldız Kümesi'ni çekerken 80mm TS FPL-53 teleskobunu kullandığınızı ama Helix Nebulası için daha büyük bir 200mm GSO Newtonian teleskop tercih ettiğinizi görüyoruz. Bir hedef için teleskop seçerken nelere dikkat ediyorsunuz? Teleskobun büyüklüğü, odak uzaklığı veya filtre kullanımı gibi faktörler bu seçimde nasıl bir rol oynuyor?

Elde birden fazla teleskop varsa, hedef seçerken odak uzaklığına göre bir tercih yapılabilir.

Çekim yaparken, teleskopların gökyüzünü doğru bir şekilde takip etmelerini sağlamak için farklı mekanizmalar (kundak) kullanılabiliyor. Özellikle derin uzay astrofotoğrafçılığı yaparken sıkça kullanılan bir kundak tipi var mı? (Gelecek soruyla da bağlantılı olması açısından EQ Kundak hakkında bilgi vermenizi bekliyoruz.)

Evet dünya’nın dönüşü gökyüzündeki bütün hedefleri takip etmeyi gerektiriyor.

Ekvatoryal kundak ismi verilen takip ekipmanları bu iş için kullanılıyorlar.

Kendi içinde de farklı dişli sistemleri ile alt gruplara ayrılıyorlar. Eskiden sonsuz dişlili karşı ağırlık kullanılan kundaklar yaygınken, son birkaç senedir karşı ağırlık gerektirmeyen taşıması ve kurması daha kolay harmonik dişlili modeller piyasada yer edinmeye başladılar.

Kundak genelde bu hobinin en pahalı parçası oluyor.

Kundak tipleri arasında, özellikle derin uzay fotoğrafçılığında da sıklıkla kullanılan, EQ (Eklerzonal Kundak) ile manuel olarak en fazla kaç saniye pozlama yapılabilir?

Manuel çekim hiç görmedim duymadım. Belki çok geniş açı Samanyolu fotoğraflarında denenebilir.

Manuel çekimi geçtim, sadece kundağın takip sistemi kullanılarak bile çekim yapılmıyor. Auto guiding(kılavuz) ismi verilen düzenek olmadan gerekli pozlama sürelerine çıkmak mümkün olmuyor.

Ama geniş açı (200mm ve altı odak uzaklıkları) çekim, sadece takip sistemi kullanılarak çekilebilir. İyi bir kutup ayarı ile 1 dakika ve daha üzeri pozlama sürelerine çıkılabilir.

Astrofotoğrafçılar, çektikleri uzay fotoğraflarını işlerken farklı renk paletleri kullanabiliyor. Sizin de bir fotoğrafınızda Hubble renk paletini kullandığınızı gördük. Hubble Renk Paleti nedir ve bu yöntemi kullanarak fotoğraf işlerken renkler nasıl belirleniyor?

Tamamen zevk meselesi. Aynı fotoğrafı farklı fotoğrafçılara verelim, bilgisayarda işlediklerinde farklı sonuçlar ortaya çıkacaktır. İşin sanat yönü fotoğraf işlerken ortaya çıkıyor.

Hubble uzay teleskobunun fotoğrafını işleyen gökbilimcilerin tercihi ile ortaya çıkmış Hubble renk paleti. Siyah beyaz sensör ve farklı filtreler kullanılarak çekim yapılmış. Sonra bu farklı filtrelere farklı renkler atanmış. Oksiyen mavi, hidrojen yeşil ve sülfür kırmızı.

Astrofotoğrafçılıkta sıkça karşılaşılan ve “alan rotasyonu” olarak adlandırılan bir problem olduğunu öğrendik. Alan rotasyonu (field rotation) nedir ve bunu engellemek için hangi ekipmanları kullanmak ya da ayarları yapmak gerekir?

Alan rotasyonu daha önce bahsettiğim auto guiding (kılavuzlama) yüzünden olabiliyor.

Autoguiding, biz esas kameramız ve teleskopumuzla çekim yaparken çoğunlukla daha ufak bir teleskop ve kameranın fotoğrafı çektiğimiz alanın içerisinde bir yıldızı takip etmesi ile yapılıyor. Bir kaç saniyede bir yıldızın konumuna bakarak eğer bir sapma varsa kundağa gerekli düzeltmeleri yolluyor.

Bu sapmalar neden oluyor peki? Kundağın mekanik olarak mükemmel hareket edememesi, kutup ayarında ki hatalar, rüzgar gibi çevresel etkenler vs.

Eğer kılavuz olarak takip edilen yıldız fotoğrafı çekilen bölgeden çok uzaksa veya kutup ayarı hatası çok yüksekse alan rotasyonu gözlenebiliyor.

Evrenin herhangi bir yerinde tanıdığınız bir kişiyle çekim yapmak isteseydiniz, bu kim ve neresi olurdu?

Evrenin başka yerinde nasıl kareler çıkar bilemiyorum, ama güney yarımküreden çekim yapmak isterdim. Bizim kuzeyden hiç görmediğimiz bulutsu ve galaksileri görüyorlar.

Bu alanla ilgilenen veya ilgilenmek isteyen arkadaşlarımıza söylemek istediğiniz son cümleleriniz ne olur?

Eğer astrofotoğrafçılık ilginizi çekiyorsa, bir DSLR veya aynasız kamera kullanarakbaşlayabilirsiniz. Hatta cep telefonu bile olabilir. Çok pahalı ekipmanlara ihtiyacınız yok. Herkese açık gökyüzleri diliyorum.